Yến con khi đã phân biệt được trống mái người ta bắt nuôi riêng theo dõi tập thể. Trống nuôi chung với trống, mái nuôi chung với mái. Đến chằng năm sáu tháng tuổi chúng đã bắt đầu động đực, ta có thể ghép đôi cho chúng.
Việc ghép đôi có thể thực hiện theo hai cách:
- Chọn một trống một mái vừa ý cho chúng sống chung một lồng: cách này giản tiện nhưng kết quả thường chậm. Hai anh chị phải mất một thời gian dài để làm quen với nhau, có khi phải mất ba tháng là thường.
- Nhốt chim trống (đang sung) ở ngăn kế bên, khi trống cất tiếng hót mà chim mái như kẻ bị “hớp hồn” đứng xổm trên cầu đậu lắng nghe là biểu hiện nó đã “chịu” con trống đó. Bắt mái và trống đó ghép đôi thì chỉ vài hôm mái sẽ chịu cồ và thụ thai.
Ngược lại, nếu chim trống hót mà chim mái tỏ ra dửng dưng, không thèm quan tâm chú ý thì nếu ghép hai con vào với nhau, mái sẽ đánh đuổi chim trống và hung hăng phá tổ… Trong trường hợp này, một là ta thay trống khác, cho đến khi nào được con mái ưng ý mới thôi, hai là phải chờ đến chu kỳ động dục của chim mái thì lúc đó dù gặp trống nào nó cũng dễ dãi chấp nhận.
Chắc quí vị cũng thừa biết, tiếng hót của chim trống là lời tỏ tình thiết tha đối với chim mái. Nhưng, thực tế khống phải lời tỏ tình nào cũng giống như lời tỏ tình nào, vì có con trống hót hay, có con hót dở. Chỉ có giọng hót du dương nào hợp với chim mái mới được nàng chấp nhận mà thôi.
Có nhiều người cẩn thận chờ cho cặp mái nào quá sung sức, tự bắt cặp với nhau, mới tách ra làm đôi cho chịu trống.
Cách này cũng hay, nhưng phải tách cách nào cho kịp lúc, vì để trễ sẽ gây ra những phiền phức khó lòng cứu vãn, đôi khi làm hư cả cặp chim.
Nếu hai mái (nhốt chung tập thể) đã lờ bắt cặp với nhau như vợ chồng thì ta nên thận trọng trong việc tách ra để “gả” chồng cho chúng:
- Nếu cặp mái chung sống này có một con đã rớt trứng (tất nhiên trứng không cồ) thì ta cứ mặc cho nở ấp đủ 23 ngày. Sau đó tách con mái kia ra và thả chim trống vào, con mái đẻ sẽ khứng chịu. Mái kia bắt nuôi riêng để ehép với trống khác. Tất nhiên, mái này khống dễ dàng chấp nhận con trống ghép chung, ta chỉ còn cách chờ đến thời kỳ động dục của nó mới dễ dàng ghép đôi cho nó được.
- Có thể nhốt cả hai con mái chung một lồng lớn, nhưng phải đặt hai ổ đẻ sát nhau. Hai mái sẽ dành hai ổ và chịu chung một trổng. Chúng vẫn sống hòa thuận với nhau, con nào đẻ vào ổ nấy, tự ấp và tự nuôi con, vẫn cho kết quả tốt.
Xin lưu ý là một chim trống đủ sức phối được ba chim mái trống một mùa.
Trong việc ghép đôi chim Yến hót, thực tế cho thấy chim trống thường dễ dãi, gần như gặp mái nào nó cũng khứng chịu, chỉ có chim mái thường khó tính mà thôi. Chỉ khi nào đúng vào giai đoạn động dục, cần trống phủ, mái mới tỏ ra dễ tính, còn trong trường hợp khác thì mái chỉ chấp nhận những con trống nào có giọng hót gây cho nó sự thích thú cực độ thì mái mới khứng chịu mà thôi. Trong trường hợp này, tinh ý một chút ta phát hiện ra ngay: chim mái tỏ ra ngây ngô ngờ nghệch, đứng xổm trên cần đậu lắng nghe trống hót, chứ không bay nhảy một cách “vô tư” như trước đó.
Nếu chủ nuôi làm cái việc “ép duyên”, thả đại chim trống mà mái không chịu vào lồng thì chim mái hung hăng đánh đuổi chim trống, đồng thời nó phá ổ, vứt các vật liệu bên trong ra ngoài… Nhưng, nếu qua cơn sóng giỏ đó mà chim trống vẫn tỏ ra “lì đòn”, vẫn xông vào tán tỉnh, thì vẫn có cơ may trong vài ngày sau, chim mái lại đổi ý, chấp thuận con trống.
Có nhiều nghệ nhân lợi dụng cái tính ý khác thường của Yến hót mái, nên vẫn khéo léo “ép duyên” được dễ dàng: họ đặt một cái lồng bên trong nhốt con chim trống và con mái ưng ý, và trong tay họ cầm sẵn một con trống khác mà họ muốn ghép (nhưng mái không chịu). Chờ chim trống trong lồng cất tiếng hót lên khiến con mái ngây ngất ngồi xổm trên càn đậu chừ đợi, thì nhanh khiến con mái ngất ngây ngồi xổm trên cần chờ đợi, thì nhanh tay họ thả con trong cầm trên tay vào, đồng thời đem cái lòng (có con trống mà mái ưng ý) ra xa… Thế là việc ghép đôi được hoàn tất, mái sẵn sàng chịu cồ, và kết quả phối thai thường mỹ mãn…
Việc làm trao đổi này nên thực hiện khéo léo mới đánh lừa được chim mái. Nhờ đó mà ta mới thực hiện được việc ghép đôi theo đúng ý muốn của mình.
Nhiều tác nhân ảnh hưởng đến việc đẻ và ấp
Chim Yến hót đẻ có mùa, thường khởi đầu sau mùa thay lông, khoảng tháng ba hằng năm. Chim đẻ liên tục sáu bảy lứa theo thời gian còn lại, nhưng với người biết nuôi chim Yến hót, thì chỉ hạn chế lứa đẻ lại chùng ba đến bốn lứa trong một năm mà thôi. Có như vậy mới bảo vệ được sức khỏe cho chim giống.
Tuy vậy, với người hám lợi trước mắt thì lại cho chim phối ngẫu tùy hứng, khai thác tối đa, và tất nhiên cuối cùng sự thất lợi cũng dễ dàng thấy rõ. Những lứa “vớt vát” sau thường thì trứng thiếu cồ, hoặc chim con bị chết yểu trong ổ…
Chu kỳ sinh sản của chim Yến hót trong năm chỉ vỏn vẹn từ ba tháng rưỡi đến bốn tháng. Nếu chu kỳ diễn biến tốt đẹp, thời tiết thích hợp thì suốt mùa sinh sản của chim được diễn tiến thuận lợi. Ngược lại, nếu chu kỳ gặp nhiều bất trắc như thời tiết trở xấu, mưa bão bất thường, thì mọi việc sẽ xấu theo.
Ta phải lưu ý đến những tác nhân góp phần ảnh hưởng đến sự diễn tiến cho việc phối ngẫu của chim như:
- Thời tiết: nếu như khí hậu ôn hòa, mát mẻ, không nóng lắm mà cũng không quá lạnh, thì sự sinh sản của mùa chim được tốt lành. Ngược lại, nếu trời quá nóng hoặc quá lạnh sẽ ảnh hưởng xấu đến chim mẹ và cả chim con. Những trận mưa giông làm cho mái sợ hãi bay ra khỏi ổ không chịu ấp trứng, khiến trứng bị lạnh, chết cồ, dù sau này chim mái có trở lại ấp tiếp cũng đã hư ổ trứng.
- Chu kỳ trăng đầy trăng khuyết cũng ảnh hưởng đến việc sinh sản của Yến hót. Trong thời kỳ trăng đầy mà chim chịu trống thì trứng có đủ cồ. Ngược lại, trong thời kỳ trăng khuyết, trứng chim lại thiếu cồ. Đó là điều ai chịu để ý sẽ nhận thấy rõ.
- Trong mùa xuân, chim mái thường đẻ trứng không đúng ngày, khoan nhặt bất thường, có khi đẻ cách nhật, có khi ngưng đẻ trứng thứ ba, có khi đẻ khó mà chết. Nếu không chết, do bị đau chim không chịu vào ổ ấp nữa. Đây cũng coi như là một thất bại cho chủ nuôi.
- Vào mùa lạnh, số trứng đẻ nuôi lửa thường không được nhiều, độ vài ba trứng chim mái đã ấp. Nếu thời tiết quá lạnh, mái thường bỏ ổ không ấp khiến ổ trứng bị hư. Nhiều con bị kẹt trứng, do trứng không ra khỏi ống dán nên chim mẹ bị chết, có trường hợp bị nân, nuôi chỉ mập phì ra không sinh sản nữa.
- Thức ăn cung cấp cho Yến hót mỗi ngày cũng đóng vai trò quan trọng cho mùa sinh sản. Thức ăn mà thiếu chất béo như mở, trứng, tinh bột thì trống mái đều yếu sức, dẫn đến việc trứng thiếu cồ, có khi cả ổ trứng chỉ toàn là trứng trong veo, không có phôi thai.
Vì vậy, người nuôi Yến hót có nhiều kinh nghiệm không bao giờ vội vả đánh giá sự tốt xấu của một cặp chim. Họ phải tìm hiểu đến những nguyên nhân sâu xa, đến điều kiện khách quan tác động từ bên ngoài ra sao. Nói cách khác, họ cần tìm hiểu những tác nhân nào đã gây ảnh hưởng xấu đến sự sinh sản của đôi chim đó.
Ngay thời tiết không thôi cũng ảnh hưởng khá lớn đến việc sinh sản của Yến hót:
- Nếu thời tiết ôn hòa (ấm áp) sẽ cho kết quả hơn 50 phần trăm.
- Nếu thời tiết bất thường như quá lạnh, mưa bão sẽ gây nhiều tai biến, có khi hư cả ổ trứng, có khi gây tử vong cho chim mẹ. Trống cũng suy yếu, đạp mái không cồ…
Nói đến tác nhân ảnh hưởng đến việc sinh sản của Yến hót phần lớn còn do ở… con người gây ra. Chẳng hạn:
- Vô tình quấy rầy chim: chim đang ấp mà ta cứ tò mò kiểm soát ổ trứng gặp chim mái nhát hoặc khó tính, có thể bỏ ổ không ấp nữa.
- Mái đang nuôi con ta cũng không nên quấy rầy ổ con của chúng. Nếu cứ nhấc lên nhấc xuống coi hoài, chim mẹ vì ham con có thể tỏ ra hung hãn, đôi khi cắn mổ con hoặc ghẻ lạnh với con. Trong trưởng hợp đeo vòng vào chân chim con cũne nên cẩn thận, phải để tâm theo dõi trong một vài ngày đầu, vì chim mẹ thấy điều khác lạ nên mổ vào vòng gây thương tật ở chân chim con. Khi đeo vòng cho chim con, ta phải rửa tay thật sạch.
Ổ chim con thường bị dơ, khi cằn thay ổ khác thì xin nhớ dùng ổ mới có hình dáng tương tự với ổ cũ, và nhất là vật liệu bên trong để lót ổ phải cùng một thứ vật liệu với ổ cũ để chim mẹ khỏi bị sốc. Nếu để cho chim mẹ phát giác được sự khác lạ này, nhiều con sẽ bỏ ổ, không đút mồi cho con nữa.
- Khi múc trứng ra khỏi ổ cũng nên cẩn thận. Chim mái đẻ các trứng thứ nhất, thứ hai, thứ ba, khi vừa đẻ xong là chủ nuôi thường lấy trứng ra cất vào một nơi mát mẻ, và thay vào một trứng giả (bằng simili, có bán ngoài thị trường) để cho chim khỏi bị sốc mà đẻ tiếp. Khi chim đẻ sang trứng thứ tư thì chủ nuôi mới đặt ba trứng thật kia vào cho chim ấp. Làm theo cách này, chim con sẽ nở ra một lượt, và lớn đều một lứa dễ nuôi… Trứng Yến hót vốn nhỏ và mỏng manh phải “nâng như nâng trứng” mới khỏi vỡ. Nên dùng muỗng nhỏ để lấy trứng thật ra, và liền ngay đó phải thế trứng giả vào. Việc làm này cần phải diễn ra nhanh, gọn và khéo léo, tránh cho chim mẹ phát giác sự đánh lừa này.
Xin lưu ý là nếu có trứng nào do mình vô ý làm rạn nứt thì đừng vội bỏ đi uổng phí. Nếu vết nứt chỉ sơ sài thì có thể chữa được, và sau này vẫn nở ra con được. Ta dùng nhựa thơm phết lên chỗ nứt một lớp mỏng, sau đó dán lên một miếng giấy quyến hút thuốc “hàn” chặt đường rạn nứt là được.
- Sự ăn uống của chim nên giữ mức bình thường, bổ quá cũng không tốt, mà thiếu thốn cũng có hại. Trong mùa đông phải cung cấp thêm chất béo, và nưức uống phải hâm nóng, tuyệt đối không dùng nước quá lạnh cho chim cảnh uống ngay.
Tóm lại, muốn nuôi Yến hót thành công, ta phải hội đủ những điều kiện sau đây:
- Ghép chim trống với chim mái trong thời kỳ kích thích, ở đây phải có sự thuận tình, ép uổng sẽ có hại.
- Thời tiết phải ôn hòa, nóng lạnh mưa bão thất thường sẽ có lại.
- Giữ yên tĩnh tối đa trong mùa sinh sản của chim mái.
Việc sinh sản của chim Yến Hót
Hầu hết chim yến lót mái đều đẻ tốt và nuôi con giỏi, nhưng cũng có một số chim do cá tính riêng nên sinh ra biệt lệ. Có thể đây một phần do sức khỏe yếu kém của chim mà có, mà cũng có thể do những tác nhân bên ngoài ảnh hưởng trực tiếp vào khiến chim đẻ lôi thôi, nuôi con không suôn sẻ:
- Có mái chỉ đẻ vài trứng rồi ấp.
- Có mái đẻ vài ba trứne rồi ngưng nghỉ một ngày, sau đó đẻ tiếp.
- Có mái đẻ một trứng thì ấp, ba bốn hôm sau lại đẻ tiếp ba trứng nữa.
- Có mái ấp được tám chín ngày thì đột nhiên bỏ ổ không ấp nữa. Có con gần ngày trứng nở vẫn còn bỏ ổ, mà không có lý do chính đáng.
- Có mái lứa trước sinh sản không ra gì, nhưng đến lứa kế tiếp lại sinh sản bình thường…
Với những chim Yến hót mái đẻ lôi thôi này ta cố gắng nuôi tiếp một vài mùa, không nên loại trừ sớm. Cần phải xét xem nguyên do vì đâu khiến chim sinh sản kém như vậy, nếu là do bệnh tác động thì nên tìm cách trị liệu cho dứt, và nếu là do điều kiện bên ngoài tác động thì ta nên liệu cách tránh né, ngăn ngừa.
Trong trường họp chim chỉ đẻ một vài trứng rồi ấp, ta cứ mặc cho chim ấp lửa trứng đó. Điều cần là nên để vào ổ thêm vài trửng giả, sao cho trong ổ có đủ bốn quả trứng là được.
Có trường hợp chim nở có một con ta cũng nên mặc cho chim mẹ nuôi con. Những trứng ung không nở cứ để nguyên trong ổ của nó thêm năm bảy ngày. Nếu lấy số trứng hư nầy ra sớm, chim con có thể bị mẹ vô tình đè bẹp. Nếu ta bắt con chim con duy nhất đó ra khỏi ổ, chim mẹ sẽ bị sốc, lứa sau nó có thể ấp trứng không chuyên cần nữa. Như vậy, vô tình ta đã biến con chim có nét tốt thành chim có nết xấu. Cứ mặc cho nó nuôi con, coi như bị thất bại lứa đó, đến ngày thứ 17 sau khi con nở ra, chim mẹ đến kỳ động dục và chịu trống trở lại. Lứa kế tiếp này nó sẽ sinh sản tốt.
Cũng nhân bàn về việc sinh sản của yến hót, có vài kinh nghiệm xin kể với quí vị: Chim ghép đôi để sinh sản ít có trường hợp trống mái cùng một lứa tuổi với nhau, khi thi ta ghép trống già với mái tơ hoặc ngược lại, mà tâm lý của chủ nuôi nêu chưa kinh nghiệm thì thường lo âu. Thực ra tuổi tác của chim trông mái chênh lệch nhau vẫn sinh sản tốt, và thường có kết quả như sau:
- Trống mái trưởng thành như nhau, sẽ có ổ con trống mái hằns nhau, và tính di truyền của cha mẹ đều bằng nhau ở các con của nó.
- Trống trẻ giao hợp với mái trẻ sẽ cho ổ con giống ông bà hơn chim mái giống cha.
- Trống già phối ngẫu với mái trẻ sẽ cho ra nhiều chim mái hơn chim trống, tính di truyền giống mẹ hơn.
- Trống già, mái già sẽ sinh ra ổ con suy yếu, thoái hóa…
Dù mái sinh sản tốt, ta cũns nên hạn chế đến mức vừa phải, mỗi năm chỉ “khai thác” từ ba đến bốn ổ con mà thôi. Nếu mỗi năm chỉ cho đẻ hai lứa, thì chim mái có thể kéo dài khả năng sinh sản của mình được sáu bảy năm. Điều này chắc ai cũng biết, nhưng chắc đã mấy ai chịu tuân theo lời khuyên đó.
Lập phiếu giọng hót của chim Yến hót
Giọng hót của chim Yến trống cũng tính di truyền. Vì vậy, muốn tạo cho mình một dòng chim hót cực hay, ít ra cũng mang tính đặc sắc riêng, thì người nuôi chim Yến phải lập cho mình một phiếu giống ra sao. Từ đó ta mới lựa chọn ra những giọng hót đặc sắc để lai tạo ra giống mới.
Chim Yến con độ sáu tuần tuổi đã hắt đầu biết hót. Tất nhiên giọng hót khởi đầu đó chưa chuẩn, nhưng người nuôi cũng nên để tâm theo dõi từ lúc này. Hãy lập phiếu ghi rõ những nhận xét chính đáng của mình đó còn tra cứu về sau. Càng nghiêm khắc với chính mình trong việc ghi chép này thì mới monh lập ra được một dòng chim hót đặc biệt. Ngay giọng hót của chim mái cũng phải lập phiếu hẳn hoi.
Công việc của người nuôi chim hót phải làm là:
– Tuyển lựa nghiêm túc những chim có giọng hót cực hay để sau này tạo ra được một dòng chim hót thực hay.
– Chỉ giữ lại những chim con có giọng hót bằng hay đặc sắc hơn cha mẹ của chúng.
– Chỉ cho phối ngẫu những chim có giọng hót thật hay, có cùng một âm điệu mà hay cũng tốt. Muốn vậy, ta phải tra cứu cẩn thận ở các tấm phiếu giọng hót dể tìm ra những chim hót hay mà cho phối ngẫu.
Thật ra, muốn tạo được một giọng hót theo ý muốn của mình, những nuôi chim phải kiên tâm trì chí lai tạo chim suốt ba thế hệ liên tiếp.
Thế hệ thứ nhất và thứ hai, giọng hót có thể đã khởi sắc nhưng chưa kiên định bằng thế hệ thứ ba.
Tuy nhiên, kết quả này không phải là tuyệt đối. Có con ngay trong thế hệ thứ nhất đã trổ giọng hót hay, nhưng có con giọng hót không thuần nhất, lứa này sinh con hót hay, nhưng lứa khác, chim con hót không ra gì.
Người nuôi Yến hót cần phải kiên tâm hơn nữa trong việc lai tạo này. Phải chọn chim trống hót hay chưa đủ, mà còn phải chú trọng đến giọng cua chim mái nữa, vì trong sự phối ngẫu, chim mái thường giữ vai trò ưu thế hơn. Người nuôi có thể gặt hái được thành công như ý nếu vượt qua được những trở ngại không may đã đến với mình.
Sự Ghép đôi và kết quả chim Yến hót con
Nuôi chim Yến hót thường thì với mục đích để nghe giọng hót, nhưng với người nuôi chim, thường chưa chịu thỏa mãn với yêu cầu ấy. Họ muốn lai tạo một giống Yến đặc sắc cho riêng mình, đặc sắc từ giọng hót, dáng vóc và cả sắc lồng .. Tất nhiên điều này không phải dễ, nó đòi hỏi nhiều công phu lai tạo, trí thông minh và sự hăng say trong công việc, cũng như không sợ tốn kém thời gian của tiền của.
Muốn thực hiện được điều đó, trước hết người nuôi Yến hót phải nắm vững những nguyên lý đại cương về sự phối ngẫu của chim, nhấi là sự phối ngẩu cần thiết để sản xuất ra Yến hót có màu trắng, hay màu nền trắng. Những sự thay đổi màu được đề cập ở đây là trắng, biếc và nâu ửng bạc.
Khi những màu trắng, biếc và nâu ửng hạc đồng đều nhau hay bình thường đối với sự đòi hỏi đúng tiêu chuẩn của mình, ta có thể cho phối ngẫu những như thường lệ. Phối ngẫu những cá thể trắng hay chim có màu nền trắng với những chim vàng, hay xanh lá cây bình thường với nhũng chim có sắc nâu ngời vàng.
Muốn có những chim có màu sác ưng ý, ta nên cho phối ngẫu những cá thể có màu nền trắng với những chim bình thường. Sự làm cho một loại chim được tốt hơn phải đến từ sự bình thường, và như vậy là gần sự hoàn hảo.
Phối ngẫu để có chim trắng thống quản (mạnh):
Để sản xuất trắng tinh khiết, ta nên cho phối ngẫu chim trắng tinh khiết với chim vàng lợt. Nếu dùng vàng đậm, tất cả những sắc gai vàng sẽ hiện rõ hơn là dùng vàng lợt.
Hai màu trắng trong một tổ, một màu thừa kế một tác nhân vàng sau này là vàng lợt, và một thừa kế một tác nhân vàna sau này là vàng đậm. Một tác nhân ấy có thể di truyền cho hai chim non: nó sinh ra vàng lợt ở chim này và vàng đậm ở chim kia.
Điều đáng nói là sự phối ngẫu liên tục trắng và vàng lợt sẽ tạo ra chim con có bộ lông dày, và những thế hệ kế tiếp sẽ là bộ lông dài. Chim như thế này thì không tốt, cần phải dùng chim có bộ lông dày mà ngắn để cho phối ngẫu, như vậy may ra sẽ tạo đuợc những ổ chim có bộ lông ngắn hơn. Nhưng quá trình loại bỏ bộ lông dài lại nảy sinh ra một trở nsại khác là hình vóc chim con có thể nhỏ nhắn hơn tổ tiên của chúng.
Nếu nuôi những cá thể lợt thì màu mát chim không quan trọng, nhưng nếu nuôi chim biếc, nâu ửng bạc, nâu ngời vàng… thì sự thiếu tác nhân đen ảnh hưởng đến màu chim con tương quan đến giới tính.
Sau đây là kết quả sự phối ngẫu để tạo ra trắng thống quản (mạnh):
- Trống trắng mắt đen phối ngẫu với mái vàng mắt đen cho ta kết quả:
1/ Trống trắng, trống vàng (mắt đen)
2/ Mái trắng, mái vàng (cũng mắt đen)
- Trống vàng mắt đen phối ngẫu với mái trắng mất đen cho ta kết quả:
1/ Trống trắng, trổng vàng (mắt đen)
2/ Mái trắng, mái vàng (cũng mắt đen)
- Trống trắng mắt đen phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cho ta kết quả:
1/ Trống trắng, trống vàng (mắt đen gợn nâu)
2/ Mái trắng, mái vàng (mắt đen)
- Trống vàng mắt đen gợn màu phối ngẫu với mái trắng mắt đen cũng cho ta kết quả như trên.
- Trống trắng có màu nâu phối ngẫu với mái vàng mắt đen cho ta kết quả:
1/ Trống trắng, trống vàng (mắt đen gợn nâu)
2/ Trống trắng, trống vàng (mắt đen)
3/ Mái trắng mái vàng (mắt đen)
4/ Mái trắng mái vàng (mắt đỏ)
- Trống vàng mắt đen gợn màu phối ngẫu với mái trắng mắt đen cũng cho ta kết quả như trên.
- Trống trắng có màu nâu phối ngẫu với mái vàng mát đỏ cho ta kết quả:
1/ Trống trắng mắt đen có màu nâu – Trống trắng mắt đỏ – Trống vàns mắt đen có màu nâu và trống vàng mắt đỏ.
2/ Mái trắng mắt đen – Mái trắna mắt đỏ – Mái vàng mắt đen và Mái vàng mắt đỏ.
- Trống vàng mắt đen có màu nâu phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cũng cho ta két quả như trên.
- Trống trắng mắt đỏ phối ngẫu với mái vàng mắt đen cho ta kết quả:
1/ Trống trắng – Trống vàng có màu nâu.
2/ Mái trắng và mái vàng mắt đỏ.
- Trống vàng mắt đỏ phối ngẫu với mấi trắng mắt đen cũng cho ta kết quả như trên.
- Trống trắng mắt đỏ phối ngẫu với mái vàng mắt đỏ sẽ cho ta kết quả:
1/ Trống trắng, trống vàng mắt đỏ
2/ Mái trắng, mái vàng mắt đỏ
- Trống vàng mắt đỏ phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cũng đem lại kết quả như trên.
- Trống trắng mắt đen phối ngẫu với mái trắng mắt đen, cho ta kết quả:
1/ Trống trắng và trống vàng (mắt đen)
2/ Mái trắng và mái vàng (mắt đen)
- Trống trắng mắt đỏ phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cho ta kết quả:
1/ Trống trắng và trống vàng (mắt đỏ)
2/ Mái trắng và mái vàng (mắt đỏ)
Như vậy, ta thấy chim con có hai nhóm:
- Trắng thống quản (mạnh)
- Vàng bình thường (không mang tính trắng).
Phối ngẫu để có chim biếc thống quản (mạnh)
Chủ nuôi chim cũng thường có ý thích lai tạo cho mình loại chim có mỏ và chân màu đen. Muốn được vậy phải tránh phối ngẫu nhừng chim mang màu lông trắng ở yết hầu và ở bụng.
Sản xuất chim có màu biếc hoàn toàn thì nên cho phối ngẫu giữa chim biếc và chim có màu xanh lá cây, hay là biếc với chim nâu đậm, chim biéc sẽ được đậm màu hơn những chim đã sinh ra nó.
Sau đây là kết quả sự phối ngẫu để tạo ra chim biếc thống quản (mạnh):
– Trống biếc phối ngẫu với mái xanh lá cây sẽ cho ta kết quả:
1/ Trống biếc / Mái xanh lá cây.
2/ Mái biếc, mái xanh lá cây.
– Trống xanh lá cây phối ngẫu với mái biếc, cho ta kết quả như trên.
– Trống biếc phối ngẫu với Mái nâu ngời vàng, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc cỏ màu nâu, Mái xanh lá cây có màu nâu
2/ Mái biếc, Mái xanh lá cây.
– Trống nâu ngời vàng phối ngẫu với mái biếc, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái xanh lá cây có màu nâu.
2/ Mái nâu ngời vàng, mái nâu ửng bạc.
– Trống biếc có màu nâu phối ngẫu vói mái nâu ngời vàng, sẽ cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống nâu ửng bạc, trống xanh lá cây có màu nâu, trống nâu ngời vàng.
2/ Mái biếc, mái xanh lá cây, mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
– Trống xanh lá cây có màu nâu phối ngẫu với chim mái biếc đem lại kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống biếc, trống xanh lá cây có màu nâu, trống nâu ửng bạc, trống nâu ngời vàng.
2/ Mái biếc, mái xanh lá cây, mái nâu ửng bạc, và mái nâu ngời vàng.
– Trống xanh lá cây có màu nâu phối ngẫu với mái nâu ửng bạc cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống nâu ửng bạc, trống xanh lá cây có màu nâu, trống nâu ngời vàng.
2/ Mái biếc, mái xanh lá cây, mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
– Trống biếc phối ngẫu với mái nâu ngòi vàng, cho ta kết quả:
1/ Trống nâu có màu nâu, trống xanh lá cây có màu nâu
2/ Mái biếc, mái xanh lá cây.
– Trống biếc có màu nâu phối ngẫu với mái xanh lá cây, đem lại kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống biếc, trống xanh lá cây có màu nâu, trống xanh lá cây.
2/ Mái nâu ủng bạc, mái nâu ngời vàng, mái biếc và mái xanh lá cây.
– Trống xanh lá cây phối ngẫu với mái nâu ửng bạc, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống xanh lá cây có màu nâu.
2/ Mái biếc, mái xanh lá cây.
– Trống biếc phối ngẫu với mái biếc sẽ có kết quả:
1/ Trống biếc, trống xanh lá cây
2/ Mái biếc, mái xanh lá cây.
Phối ngẫu để có chim nâu ửng bạc thống quản (mạnh).
Mục đích nuôi chim nâu ửng bạc là sản xuất chim có một màu hoàn hảo, như vậy phải tránh những chim có lông trắng ở yết hầu và bụng cho chúng phối ngẫu với nhau.
Để sản xuất chim nâu ửng bạc một màu, sự phối hợp phải là nâu ửng hạc màu một phối hợp với nâu ngời vàng một màu.
Sau đây là kết quả của sự phối ngẫu để tạo ra chim Nâu ửng bạc:
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái nâu ngời vàng, sẽ cho kết quả:
1/ Trống nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
2/ Mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
– Trống nâu ngời vàng phối ngẫu với mái nâu ửng bạc, cho ta kết quả như trên.
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái xanh lá cây, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống xanh lá cây có màu nâu.
2/ Mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
– Trống xanh lá cây có màu nâu phối ngẫu với mái nâu ửng hạc, cho ta kết quả:
1/ Trống nâu ửng bạc, trống nâu ngời vàng, trống xanh lá cây có màu nâu, trống biếc có màu nâu.
2/ Mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng, mái xanh lá cây, mái biếc.
– Trống biếc có màu nâu phối hợp với mái nâu ngời vàng, tạo ra kết quả:
1/Trống nâu ửng hạc, trống nâu ngời vàng, trống biếc có sắc nâu, trống xanh lá cây có màu nâu.
2/ Mái nâu ưng hạc, mái nâu ngời vàng, mái xanh lá cây, mái biếc.
– Trống nâu ngời vàng phối ngẫu với mái biếc, sẽ cho kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống xanh lá cây có màu nâu.
2/ Mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
– Trống biếc có màu nâu phối ngẫu với mái nâu ửng hạc, sẽ cho kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, trống xanh lá cây có màu nâu, trống nâu ửng bạc, trống nâu ngời vàng.
2/ Mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng, mái biếc và mái xanh lá cây.
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái biếc, sẽ tạo kết quả:
1/ Trống nâu cỏ màu nâu, trống xanh lá cây có màu nâu.
2/ Mái nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái vàng ửng bạc, sẽ cho kết quả:
1/ Trống nâu ửng bạc, trống nâu ngời vàng.
2/ Màu nâu ửng bạc, mái nâu ngời vàng.
Phối ngẫu để có chim trắng, biếc và nâu ửng bạc liệt tính (yếu).
Có ba điểm chính yếu mà ta cần phải nhớ đến là:
1/ Khi cho phối ngẫu một trắng một biếc, hay một nâu ửng bạc liệt tính (yếu) với một chim bình thường thì chim con sẽ có màu bình thường, và không mạnh (bất khiết thống quản).
2/ Chim cảnh non có màu bình thường sinh ra từ một cha hoặc mẹ trắng liệt tính (yếu), sẽ mang tính yếu.
3/ Trắng liệt tính phối ngẫu với trắng liệt tính, biếc liệt tính với biếc liệt tính, nâu ửng bạc với nâu ửng bạc sẽ tạo ra những chim con có màu của cha mẹ chúng.
a/ Sau đây là kết quả của sự phối ngẫu để sinh ra chim trắng yếu (liệt tính):
– Trống trắng mắt đen phối ngẫu với mái vàng mắt đen cho ta kết quả:
1/Trống vàng
2/ Mái vàng (mắt đen)
– Trống vàng mắt đen phối ngẫu với mái trắng mắt đen, cho ta kết quả như trên.
– Trống trắng mắt đen phối ngẫu với mái vàng mắt đỏ, cho ta kết quả:
1/ Trống trắng mắt đen có màu nâu, mái trắng mắt đen.
2/ Trống vàng mắt đen có màu nâu, mái vàng mắt đen.
– Trống vàng mắt đen phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cho ta cùng kết quả như trên.
– Trống trắng mắt đen có màu nâu phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cho ta kết quả:
1/ Trống trắng mắt đen có sắc nâu, trống trắng mắt đỏ, mái trắng mắt đen, và mái trắng mắt đỏ.
2/ Trống vàng mắt đen, mái vàng mắt đen có màu nâu, mái vàng mắt đen, mái vàng mắt đỏ.
– Trống vàng mắt đen có mà nâu phối ngẫu với mái trắng mắt đen cũng cho kết quả như trên.
– Trống trắng mắt đen có sắc nâu phối ngẫu với mái vàng mắt đỏ, cho ta kết quả:
1/ Trống trắng mắt đen có sắc nâu, trống trắng mắt đỏ, mái trắng mắt đen, và mái trắng mắt đỏ.,
2/ Trống vàng mắt đen có sắc nâu, trống vàng mắt đỏ, mái vàng mắt đen, mái vàng mắt đỏ.
– Trống vàng mắt đen cỏ màu nâu phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cho ta kết quả như trên.
– Trống trắng mắt đỏ phối ngẫu với mái vàng mắt đen cho ta kết quả:
1/ Trống trắng mắt đen cỏ màu nâu, mái trắng mắt đỏ.
2/ Trống vàng mắt đen có màu nâu, mái vàng mắt đỏ.
– Trống vàng mắt đỏ phối ngẫu với mái trắng mắt đen, cho ta kết quả giống như trên:
– Trống trắng mắt đỏ phối ngẫu với mái vàng mắt đỏ, cho ta kết quả:
1/ Trống trắng, mái trắng (mắt đỏ)
2/ Trống vàng, mái vàng (mắt đỏ)
– Trống vàng mắt đỏ phối ngẫu với mái trắng mắt đỏ cũng cho kết quả như trên.
– Trống trắng phối ngẫu với mái trắng, cho kết quả:
1/ Trống trắng liệt tính (yếu)
2/ Mái trắng liệt tính (yếu)
b/ – Sau đây là kết quả của sự phối nơầu để sinh ra chim biếc liệt tính (yếu):
– Trống biếc phối ngẫu với mái xanh lá cây cho ta kết quả:
1/ Trống xanh lá cây (yếu)
2/ Mái xanh lá cây (yếu)
– Trống xanh lá cây phối ngẫu với mái biếc cho ta kết quả giống như trên.
– Trống biếc phối ngẫu với mái nâu, cho kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái biếc.
2/ Trống xanh lá cây cỏ màu nâu, mái nâu ngời vàng.
– Trống nâu ngời vàng phối ngẫu với mái biếc, tạo ra kết quả:
1/ Trống biếc cỏ màu nâu, mái nâu ửng bạc.
2/ Trống xanh lá cây có màu nâu, mái nâu ngời vàng.
– Trống biếc có màu nâu phối ngẫu với mái nâu ngời vàng cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái biếc, trống nâu ửng bạc, mái nâu ửng bạc.
2/ Trống xanh lá cây có màu nâu, mái xanh lá cây, trống nâu ngời vàng, mái nâu ngời vàng.
– Trống xanh lá cây có màu nâu phối ngẫu với mái biếc, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc, trống biếc có màu nâu, mái biếc, mái nâu ửng bạc.
2/ Trống xanh lá cây có màu nâu, trống xanh lá cây và mái nâu ngời vàng.
– Trống xanh lá cây có màu nâu, phối ngẫu với mái nâu ửnơ bạc sẽ cho kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái biếc, trống nâu ửng bạc, và mái nâu ửng bạc.
2/ Trống xanh lá cây có màu nâu, mái xanh lá cây, trống nâu ngời vàng, mái nâu ngời vàng.
– Trống biếc phối ngẫu với mái nâu ửng bạc sẽ cho kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái biếc (chim con yếu)
– Trống biếc có màu nâu phối ngẫu với mái xanh lá cây, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái biếc, mái nâu ửng bạc.
2/ Trống xanh lá cây, trống xanh lá cây cỏ màu nâu, mái xanh lá cây, mái nâu ngời vàng.
– Trống xanh lá cây phối ngẫu với mái nâu ửng hạc, cho kết quả:
1/ Trống biếc có mà nâu, mái biếc.
2/ Trống xanh lá cây có màu nâu, mái xanh lá cây.
– Trống biếc phối ngẫu với mái biếc, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc (yếu) liệt tính.
2/ Mái biếc (yếu) liệt tính.
c/ – Sau đây là kết quả của sự phối ngẫu để sinh chim nâu ửng bạc liệt tính (yếu):
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái nâu ngời vàng, cho ta kết quả:
1/ Trống nâu ngời vàng (yếu)
2/ Mái nâu ngời vàng (yếu)
– Trống nâu ngời vàng phối ngẫu với mái nâu ửng bạc, cũng cho kết quả như trên.
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái nâu ngời vàng, cho ta kết quả:
1/ Trống nâu ửng bạc, mái nâu ửng bạc
2/ Trống nâu ngời vàng, mái nâu ngời vàng.
– Trống xanh lá cây có màu nâu phối ngẫu với mái nâu ửng bạc, cho ta kết quả:
1/ Trống nâu ửng bạc, mái nâu ửng bạc, trống biếc màu nâu, mái biếc.
2/ Trống nâu ngời vàng, mái nâu ngời vàng, trống xanh lá cây có màu nâu, mái xanh lá cây.
– Trống biếc có màu nâu phối ngẫu với mái nâu ngời vàng cho ta kết quả:
1/ Trống nâu ửng bạc, mái nâu ửng bạc, mái biếc có màu nâu, mái biếc.
2/ Trống nâu ngời vàng, mái nâu ngời vàng, trống xanh lá cây có màu nâu, mái xanh lá cây.
– Trống nâu ngời vàng phối ngẫu với mái biếc, cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái biếc, mái nâu ửng bạc.
2/ Trống xanh lá cây có màu nâu, mái nâu ngời vàng.
– Trống biếc có màu nâu phối ngẫu với mái nâu ửng hạc, cho ta kết quả:
1/ Trống nâu ửng bạc, mái biếc có màu nâu (yếu)
2/ Mái nâu ửng bạc, mái biếc (yếu)
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái biếc cho ta kết quả:
1/ Trống biếc có màu nâu, mái nâu ửng bạc.
2/ Tất cả chim con đều liệt tính (yếu).
– Trống nâu ửng bạc phối ngẫu với mái nâu ửng bạc, cho ta kết quả:
1/ Trong nâu ửng bạc (liệt tính)
2/ Mái nâu ưng bạc (chim con đều liệt tính)
d/ Sau đây là kết quả của sự phối ngẫu để tạo Yến hót màu cam:
– Trống cam phối ngẫu vơi mái trắng thống quản (mạnh nhất) sẽ cho kết quả.
1/ 25 phần trăm màu cam
2/ 25 phần trăm vàng bình thường.
3/ 25 phần trăm trắng mang tác nhân cam.
4/ 25 phần trăm trắng bình thường.
– Trống trắng mang tác nhân cam phối ngẫu với mái vàng, cho ta kết quả:
1/ 25 phần trăm cam
2/ 25 phần trăm vàng và vàng chanh.
3/ 25 phần trăm có màu cam.
4/ 25 phần trăm vàng thường.
– Trống màu cam phối ngẫu với mái cam cho kết quả chim con đều có màu cam…
Về Yến chóp mào thì nên phối ngẫu một con chóp mào với một con thường để sinh ra nửa chim nọ nửa giống chim kia, như vậy chim sinh ra đều sống mạnh.
Về chim Yến nâu, mã não (Agate) và Isabelle tuy là mang ba tên khác nhau, nhưng cùng chung một gia đình, cả ba đều chịu luật di truyền như nhau, và có màu tương liên với giới tính của chúng.
Thực tế thì không có tác nhân nâu. Màu nâu chỉ xuất hiện khi tác nhân đen vắng mặt.
Chim Isabelle là yến nâu mang màu nâu đậm. Trong khi con Agate là một Isabelle lợt, có màu nâu lợt. Do đó chúng có tên sau đây:
- Isabelle ngời vàng (có màu nâu ngời vàng)
- Isabelle ửng bạc (có màu nâu ửng bạc)
- Isabelle màu chanh (có màu nâu ửng chanh)
- Isabelle cam (có màu cam)
- Chim Isabelle là do sự phối ngẫu giữa chim nâu và chim Agate…
Tính di truyền của chim Yến hót
Tính di truyền là một định luật tự nhiên do sự kết hợp của hai tế bào giống là: tinh trùng của chim trống và trứng của chim mải. Sự kết hợp đó tạo ra được những đặc tính tốt hoặc xấu của đôi chim cha mẹ truyền lại cho con cái của chúng sau này.
Nói một cách khác, di truyền là sự truyền lại nhữns tính đặc hữu. Đó là chuyện sinh lý, tương quan với hiện tưựng sinh dục. Mà sự sinh dục là mội thế hệ những cư quan mới phái sinh từ những cơ thể đã có (chim bố mẹ)
Yến hót sinh ra đời nhờ vào sự kết hợp giữa hai tế bào giống: trứng của chim mẹ, và tinh trùng của chim cha. Những tế bào đó gọi là phối tử hay giao tử, chúng phối hợp với nhau để tạo nên một trứns có sức sốns hên trong, nôm na gọi là có cồ.
Số trứng của chim mái có hạn định, nhưng tinh trùng của chim trống lại có vô số. Nhưng tinh trùng này sống được một thời gian trong bộ sinh dục của chim mái. Dầu tinh trùng chui vào trứng con mái, để rồi hai giao tử trống và mái hòa hợp lại với nhau tạo ra được một tế bào mới. Tế bào này là nguồn gốc một cá thể mới, một hợp tử mới.
Trong hợp tử mới này chất chúa nhiều sinh chất rất nhỏ gọi là sắc tố. Được biết mọi chủng loại chim có một số sắc tố cố định, không chủng loại nào giống chủng loại nào. Và trong sắc tố này chúa nhữnì! phần tử định đoạt tính di truyền của chim, gọi là tác nhân.
Mỗi tác nhân chịu trách nhiệm về sự phát triển một phần nào đó của cơ thể, và cả chim cha chim mẹ đều góp phần vào một tác nhan đối vói một tánh di truyền của chim con. Mỗi đơn vị tác nhân lúc nào cũng cỏ cặp. Điều đó có nghĩa là khi giao tử chim trống và chim mái hợp lại với nhau thì hợp tử mới chứa đựng một số đôi sắc tố: một sắc tố do tinh trùng sinh ra thì đi kèm vứi một sắc tố do trứng chim mái sinh ra. Hợp tử mới này là nguồn gốc của sự di truyền, nó chia ra làm hai tế bào. Hai tế bào này lại tự động tách ra làm bốn, bốn thành tám, tám thành mười sáu… cứ thể diễn mãi ra cấp số nhân đôi.
Nó là những cặp đơn vị của tánh cách, mà mỗi chi của mổi cặp bắt nguồn từ mỗi bên cha mẹ, và mỗi đơn vị của tánh chất thừa kế rồi truyền lại như một thực thể.
Giao tử có sự kiến trúc riêng, truyền lại những đơn vị của những tính chất ấy, mà không truyền lại cả hai. Hợp tử mới có sự kiến trúc song đôi, cốt ở hai giao tử đồng dạng hay hiệt dạng cho một tính chất chỉ định.
Khi sắc tố mang bởi giao tử là một nửa của só mang những tế bào của hợp tử mới sẽ có kết quả là một con chim thuần chung, tánh chất nào đã định sẽ mang tác nhân của tánh đó. Nghĩa là trong tánh chất ấy, chim sinh sản ra con cháu tương tự. Còn trong trường hợp tạp chủng có sự tách rời của hai tác nhân.
Theo lẽ đó, chim tạp chủng sẽ sinh ra những giao tử khác nhau bằng số nhau, mỗi giao tử có tánh thuần nhất cho tính chất mà nó mang trong mình.
– TÓM TẮT LUẬT MENDEL: Luật di truyền của Mendel có thể chia ra làm hai phần:
- Luật phân tách cấc giao tử.
- Luật về kết hợp biệt lập va sự tái kất hợp các tác nhân trong các giao lử.
Công việc của những luật vừa kể hiểu hiện hăng những kết quả kết hợp của một chim trắng yếu (tinh liệt) và một chim vàng bình thường.
Chim vàng bình thường này thừa kế màu vàng của chim cha mẹ, cho nên màu vàng này là màu thuần chất. Mỗi một tinh trùng của chim hố đều có tính vàng, và mỗi một trứng của mẹ cũng có tính vàng y như vậy.
Như vậy, một chim trắng yếu (tinh liệu thừa kế một tác nhân (thiếu vàng) của cha mẹ, nên thuần chất của nó là tính trắng.
Khi giao hợp hai gốc này với nhau, chúng ta chỉ nghĩ đến tính vàng và tính trắng, màu sắc của nó đã đuực định sẵn từ đàu. Nếu trong thé hệ con thứ nhật (F1) mù màu trắng biến mất thì ta nên hiểu là màu trắng yếu.
Trong thế hệ con thứ hai (F2), tính mạnh và tính yếu hiện rõ theo con số từ 3 đến 1. Nhưng khi tính mạnh là 1 thuần và 2 không thuần, thì con số hợp lý trên sẽ thay đổi thành 1-2-1. Như vậy là thuần chủng màu vàng (đời ông), một thuần chủng trắng (đời ông) và 2 không thuần chủng là chim cha mẹ.
Vậy những tác nhân chịu trách nhiệm về hai tính chất vàng và trắng, sẽ có hai lịch trình diễn ra:
- Sự phân ly các giao tử
- Sự xứng hợp độc lập và tái kết hợp.
Màu vàng của chim non tái hiện bởi những con yếu, có màu vàng như chim cha mẹ, nó không bị suy giảm vì đã hị một con chủng trắng mang nó và truyền lại. Màu của chim trắng bị những con yếu cũng trắng thuần như màu chim cha mẹ, có màu trắng yếu.
Cho giao hợp với nhau những chim yếu sẽ sinh ra ba loại chim thuần mạnh, và thuần yếu. Nói một cách khác, kết quả sẽ như sau:
- Sự giao hợp những chim thuần nhất, tương đồng, chim con sẽ mang đặc tính của cha mẹ.
- Sự giao hợp những chim không thuần nhất, không tương đồng sẽ cho kết quả: một nửa chim con dị thế, một phần tư mạnh va phần tư còn lại yếu.
- Sự giao hợp giữa chim thuần nhất, tương đồng với những chim dị thể cho kết quả: một nửa chim con thuần nhất, và một nửa kia dị thể.
Nhưng tính mạnh ở đây không phải là một sự việc cốt yếu của học tuyết Mendelisme, mà sự ly khái tách biệt, sự xứng hợp độc lập và sự tái kết hợp mới những tác phẩm trong các giao tử.
Nguyên lý của sự khai sinh dục có thể áp dụng cho tất cả các sự giao cấu của những cá thể có những cặp tính khác nhau.
Chủ thuyết Mendelisme áo dụng về tính mẫn cảm và tính miễn dịch đối với một số bệnh nào đó. Chẳng hạn như chim Yến hót thì có bệnh giả lao suy kiệt vì những vi khuẩn gây bệnh luôn luôn xuất hiện trong không khí.
Sự phòng ngừa bệnh này rất khó thực hiện.
Được biết, khi một cá thể chưa miễn dịch, giao hợp với một cá thể đã miễn dịch, chim con sinh ra có thể sẽ được miễn dịch…
Vóc dáng của chim là một tính chất được di truyền, có thể do nhiều tác nhân phối hợp tác thành. Mà những tác nhân này có sự hoạt động độc lập, không tùy thuộc vào nhau.
Vẻ ngoài của một con chim là sự tổng cộng những hiệu lực phối hợp của sự hoạt động một số lớn tác nhân riêng lẻ với nhau.
Dáng vẻ bên ngoài của một con chim Yến hót không phải luôn luôn đúng thật tính chất của nó. Một cặp chim vàng bình thường chỉ sinh được những chim bình thường. Một cặp chim trắng chỉ sinh được chim trắng. Nhưng cũng có những cặp chim trắng khác nhau lại sinh ra chim trắng lẫn với chim vàng… Vì vậy, thực tế mới có chuyện một con chim thuần khiết về tính chất này lại bất khiết với một tính chất khác. Chẳng hạn thuần khiết về sắc lông nhưng bất khiết về vóc dáng chẳng hạn.
Nhưng với người nuôi chim chuyên nghiệp thì vóc dáng bên ngoài không đáng quan trọng, mà tính chất bên trong của con chim giống đó là sự thuần chủng.
Sự thuần chủng không dính dáng gì đến sự lâu dài của một kiếp sống, của một huyết thống, nó tùy thuộc vào hai giao tử có tác nhân giống nhau, kết hợp trong một hợp tử mới.
Sự thuần chủng về một tính chất tùy thuộc vào sự kết hợp các giao tử. Hai giao tử có tính chất tương đồng, thì sự thuần chủng có thể thực hiện bằng sự nuôi chim cảnh có chung huyết thống.
Xin được nhắc lại là nuôi chim cùng chung huyết thống sẽ đem lại kết quả:
- Sinh những chim con thuần chủng nhất về một tính chất chỉ định.
- Ổn định các đặc tính cho chủng loại.
Nhưng, cạnh đó cũng có những nhược điểm là cơ thể chim con yếu đuối, sinh sản kém, những nhược điểm sẽ nhiều hơn.
Như vậy thì cái việc cần làm là phải chuyên tâm tuyển lựa những chim có thể chất tốt, đặc tính tốt…
Nuôi chim Yến Hót con
Khi chim Yến mái đã chịu trống nó liền “xoáy” ổ. Cái ổ này ta đã sửa soạn tươm tất trước đó vài ngày rồi. Mái cả ngày cứ loay hoay với cái ổ, và độ bốn năm ngày sau, trễ lắm là một tuần, mái sẽ bắt đầu đẻ trứng đầu tiên. Trung bình mỗi lứa đẻ là bốn trứng, và nếu phôi tốt trứng sẽ nở đủ. Thuờng thì chim đẻ mỗi ngày một trứng, cho đến trứng cuối cùng. Trứng cuối thường có màu xanh lá cây lợt.
Thời gian chim ấp trứng là 13 ngày. Chim con nở được 17 ngày thì chim mẹ bắt đầu đến thời kỳ động dục để đẻ lứa kế tiếp. Thời gian động dục thường là 5 ngày đến 7 ngày. Nói cách khác, thời kỳ hưng phấn kích thích của Yến mẹ là từ ngày 17 đến ngày thứ 23, tính từ ngày lửa chim non nở ra.
Trong thời gian này, ta thả cồ vào là mái chịu trống ngay.
Đó là trường hợp bình thường. Có những trường hợp ngoại lệ, có những chim mái quá sung, con vừa nở được hai tuần, mái đã bắt đầu đòi trống. Tất nhiên, mới nở hai tuần tuổi chim con chưa biết ăn, chủ nuôi thưởng tìm cách nấn ná để chim mẹ nuôi con thêm vài ba ngày nữa. Nhưng, khi đã gặp con mái động cỡn sớm như thế này, thì chỉ còn cách dời ổ chim con xuống dưới nền lồng, và đặt thêm vào lồng một cái ổ mới để chim mẹ vào xoáy ổ, nếu không nó sẽ vào xua đuổi chim con rớt ra ngoài một cách không thương tiếc.
Và trong trường hợp này, có thể để mặc cho chim trống tiếp tục nuôi con, hay là chủ chim đem ra nuôi bộ.
Có nhiều chim mái khi bầy con bắt đâu mọc lông ông thì mẹ sinh tật vặt lông của con mà ăn khiến bầy con xơ xác. Để cứu vãn tình trạng này, ta nên đặt một vuông mỡ nhỏ vào lồng cho chim mẹ ăn.
Những chim Yến con từ nửa tháng tuổi trở đi đã biêt há mỏ đòi ăn, nên nuôi bộ cũng dễ dàng. Chỉ cần ta tốn cổng đút mồi độ mươi ngày là chúng đã tự đến máng ăn mà ăn được. Có thể nhập chúng sang một bầy chim con khác lớn ngày tuổi hơn để chúng bắt chước cách ăn uống của lóp đàn anh, cũng tập mổ thức ăn mà ăn như chim lớn.
Thức ăn của chim con chưa thể cho ăn các loại hột mà là bột biscotte trộn sền sệt với nước, hoặc ruột bánh mì nhúng sữa hay bánh qui tán nhuyễn trộn với Vitamine…
Trong trường họp thả chim trống vào mà chim trống chịu đút mồi cho con một cách siêng năng thì ta cứ mặc cho trống nuôi con cho đến ngày con khôn lớn. Ngược lại, nếu chim trống không chịu nuôi ô con thì chỉ có cách dời ổ chim con ra ngoài nuôi bộ.
Về thức ăn cho chim mẹ và chim con, ta phải cung cấp thức ăn bổ dưỡng hơn ngày thường để chim mẹ mau lấy lại sức, và chim con mau tăng trọng.
Ngoài thức ăn hột, mỗi ngày ta phải cung cấp thêm nửa quả trứng gà luộc, ruột bánh mì nhúng nước hoặc sữa, từ ngày nở thứ tư trở đi có thẻ cho ăn rau xà lách. Chất khoáng phải đầy đủ… Nhờ vào thức ăn đầy đủ và bổ dưỡng, chim mẹ sẽ nuôi con hoàn hảo.
Khi chim lẻ mẹ, chủ nuôi nên bắt chim trống nuôi riêng và chim mái nuôi riêng, cỏ như vậy sau này trống con mới hót hay.
Về việc lựa trống mái thì cỏ nhiều cách, một là khi chim non còn nằm trong ổ, hễ con nào gặp người ta đến gần cất cao cổ hả choạc miệng ra mà đòi ăn thì có khả năng đó là chim Yến trống. Những con chúi đầu xuống ổ là chim mái. Cách thứ hai là chờ chim lớn 1 tháng tuổi trở lên, nhìn vóc dáng chúng cũng có thể đoán được: chim mái bầu bĩnh, ngắn đòn, trong khi Yến trống dài đòn và thon, chân cũng cao ráo hơn…
Có điều xin được nhắc nhở quí vị là khi ghép đôi cho chim Yến sinh sản, nên nhở lựa chọn chim trống cho phối giống một cách kỹ càng. Ngoài việc chọn dòng giống, vóc dáng ra còn phải xét qua phiếu giọng hót hay nhắt. Như vậy là mới hy vọng có ổ chim cảnh con mang được tính di truyền tốt này của chim cha truyền lại: giọng hót du dương và âm điệu trầm bổng hơn…
